Światowy Dzień Lalkarstwa – Orędzie Niny Malíkovej

Pandemia, konflikty wojenne i nasilające się problemy gospodarcze ostatnich lat utrudniają życie nam wszystkim. Cały ten niepokój rodzi napięcie, strach i obawę o przyszłość. Niepokój osiadł w naszych umysłach. Widać go na naszych twarzach.

Oczywiście nie potrafię sobie wyobrazić, jak to było kiedyś. Jeśli jednak przyjrzymy się nieco bliżej historii, zobaczymy, że podobne sytuacje – choć w innej formie i w innym porządku świata – zdarzały się już wcześniej. A mimo to, ludzie wierzyli w miłość, mieli dzieci i nadal starali się nie tylko przeżyć, ale i rozwijać się.

Nawet w najciemniejszych czasach istniały światy, które pomagały ludziom przetrwać, a wiemy z wielu źródeł historycznych, że teatr lalek i jego odwieczna magiczna moc były ich częścią. Siła ta tkwi w samych podstawach teatru lalek. Lalkarstwo jako stylizowana forma teatralna z własną metaforą przedstawia ludzką aktywność, ale też szuka – czasem z humorem, czasem z całą powagą – rozwiązań.

Próbując przedstawić nasze życie, teatr lalek często protestował przeciwko niezmiennej sile losu. Starał się  odzwierciedlać i opisywać najtrudniejsze sytuacje życiowe, osobiste i społeczne, używając zarówno karykatury jak i gloryfikacji. Możliwości teatru lalek w ostatnim czasie rozszerzyły się, a jako sztuka jest obecnie uznawany na całym świecie za integralną część kultury teatralnej XX i XXI wieku.

W teatrze lalkowym chodzi zarówno o tradycyjną ekspresję, jak i o wykorzystanie nowych technologii i ich możliwości multimedialnych. Chodzi też o wykorzystanie jego zdolności do rozrywki i wzruszenia. Jakąkolwiek pełni rolę, zawsze odważnie broni swojej dumnie zdobytej pozycji.

Świat będzie lepszym miejscem niż nam się w tej chwili wydaje. Wszyscy w to wierzymy. Chcemy w to wierzyć. Nie pozbawiajmy się więc radości życia z powodu naszych lęków. Uwierzmy, że Pulcinella, Punch, Guignol, Kašpárek, Karagöz, Vidushaka, Mobarak i inni nasi bohaterowie w tej niekończącej się serii postaci przedstawiających ludzką komedię są tymi, którym wciąż możemy ufać i tak jak wiele pokoleń przed nami wierzyć w ich zwycięską walkę ze śmiercią.

Nie grzęźnijmy w troskach, a raczej wykorzystajmy teatr lalkowy w jego różnych formach, aby na nowo przywołać radość i przyjemność tworzenia oraz grania.

listopad 2022

Nina Malíková

  • Absolwentka Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Karola (Univerzita Karlova) w Pradze, specjalizująca się w historii i teorii teatru.

    ◾️ Jest główną autorką artykułów poświęconych czeskiemu teatrowi lalkowemu w internetowej, trójjęzycznej Światowej Encyklopedii Sztuki Lalkarskiej UNIMA (wepa.unima.org) oraz była redaktorką pierwszego wydania publikacji Czeski teatr lalek wczoraj i dziś. W 2019 roku napisała książkę UNI…CO? UNIMA, poświęconą powstaniu i późniejszej historii UNIMA.

    ◾️ Jej naukowy wkład w czasopisma teatralne, nie tylko w dziedzinie teatru lalek, trwa do dziś, zarówno w Czechach jak i za granicą, w szczególności w czasopiśmie Loutkář (Lalkarz), którego była redaktorem, a później redaktorem naczelnym (1993-2015).

    ◾️ Jako wykładowca czeskiego teatru lalek brała udział w wielu międzynarodowych warsztatach i seminariach w Europie (Francja, Belgia, Niemcy, Hiszpania) i poza Europą (m.in. w Kanadzie i Korei Południowej).

    ◾️ Nina Malíková kontynuuje dzieło swojego ojca, Jana Malíka, znanego czeskiego pisarza, dramaturga, teoretyka, reżysera sztuk dla teatru lalek i wieloletniego sekretarza generalnego UNIMA, którego wkład w dziedzinie historii teatru lalek, krytyki teatralnej i dziennikarstwa, a także jego wizja organizacyjna UNIMA oraz zarządzanie i rozwój współczesnego czeskiego teatru lalek mają ogromne znaczenie i wpływają na dalszy jego rozwój.

Zobacz również